TULPEN EN MOLENS

Molen

Een molen is een werktuig met een draaiend mechaniek en een aandrijving, dat kan dienen voor het malen, persen of stampen van granen, verfpigmenten en andere grondstoffen, het zagen van hout, pompen van water, takelen van een last of opwekken van elektriciteit. Een molen kan worden aangedreven door de wind (windmolen), water (watermolen), de spierkracht van mensen (handmolen, tredmolen) en dieren (rosmolen) of door een motor.

In de Lage Landen[bewerken

Dieselmotor van Maalderij De Nieuwe molen

De oudste bekende vermeldingen in de Lage Landen die zeker van een windmolen zijn dateren van ca. 1180. De oudste schriftelijke verwijzing naar een windmolen is terug te vinden in een akte uit 1183 van Filips van de Elzas, Graaf van Vlaanderen, waarin de rechten en bezittingen van de Abdij van Sint-Winoksbergen te Wormhout worden vastgelegd: "niemand aldaar mag een wind- of watermolen bezitten zonder toelating van de abt". In Nederland dateert de oudste schriftelijke vermelding van een windmolen voor de waterbeheersing uit 1407 en betreft een molen nabij Alkmaar. Het aantal groeide in de loop der jaren totdat omstreeks 1880 door de komst van de stoomtractie het maximum werd bereikt. Met de komst van de dieselmotor en de elektromotor werden molens ook hiermee uitgerust, zodat er onder alle omstandigheden gemalen kon worden, zoals respectievelijk bij de Venemansmolen en bij de Achlumer Molen. Ook werden er maalinrichtingen gebouwd, die alleen nog maar door een dieselmotor werden aangedreven, zoals de in 1926 gebouwde Maalderij De Nieuwe molen in Sinderen. Daarnaast werden er in de jaren dertig van de twintigste eeuw wiekverbeteringen aangebracht, zoals de fokwiek en de van Busselneus. Desondanks kon de windmolen de concurrentie met elektrisch aangedreven maalderijen niet aan en verdwenen veel molens. In de 19e eeuw waren er in Nederland ongeveer 10.000 windmolens. Vooral in de Zaanstreek hebben relatief veel molens gestaan. Rond 1725 waren er 600 wiekendragers gelijktijdig in bedrijf. Het totaal aantal gebouwde molens in de Zaanstreek wordt geschat op ca 1200. In de molendatabase zijn nu nog 1191 Nederlandse en 1331 Belgische molens opgenomen.